Η διατήρηση της γονιμότητας, είναι η θεραπεία που στοχεύει στο «πάγωμα του χρόνου» για το γενετικό μας υλικό (δηλαδή τα ωάρια). Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια όλο και αυξανόμενη τάση αναβολής δημιουργίας οικογένειας που σχετίζεται τόσο με κοινωνικούς κυρίως λόγους όσο και με λόγους υγείας. Σύμφωνα με όλες τις έγκυρες μελέτες που έχουν δημοσιευτεί την τελευταία δεκαετία, υπάρχει άμεση και αδιάρρηκτη σχέση μεταξύ γονιμότητας και ηλικίας και για τον λόγο αυτό, η αναβολή της τεκνοποίησης σε μεγαλύτερες ηλικίες δυστυχώς συνδέεται τις περισσότερες φορές με αποτυχία.

Η κρυοσυντήρηση, ουσιαστικά σταματάει τον χρόνο, «παγώνει» την  ηλικία του ωαρίου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η γυναίκα που έχει καταψύξει τα ωάριά της στην ηλικία των 35 ετών εάν τα χρησιμοποιήσει στην ηλικία των 45 θα έχει πιθανότητα 40% να αποκτήσει παιδί  που αντιστοιχεί στην ηλικία των 35 που καταψύχθηκαν τα ωάρια και όχι πιθανότητα <5% που αντιστοιχεί στην βιολογική της ηλικία δηλαδή τα 45. 

Η κατάψυξη των ωαρίων είναι μια διαδικασία που ακολουθεί ουσιαστικά τα στάδια της εξωσωματικής γονιμοποίησης μέχρι του σταδίου της ωοληψίας. Συγκεκριμένα: 

Διέγερση των Ωοθηκών: 
Η ελεγχόμενη διέγερση των ωοθηκών γίνεται συνήθως με ορμονικά σκευάσματα που ονομάζονται γοναδοτροπίνες και διαρκεί κατά μέσο όρο 10-14 ημέρες ανάλογα με την ανταπόκριση της κάθε γυναίκας. Στόχος είναι η ανάπτυξη πολλών ωαρίων (και όχι μόνο ενός όπως γίνεται φυσιολογικά κάθε μήνα), ώστε να αυξηθεί ο αριθμός που θα καταψυχθούν για μελλοντική χρήση.
 

Παρακολούθηση της ανάπτυξης των ωοθυλακίων: 
Γίνεται με διακολπικά υπερηχογραφήματα (σπάνια διακοιλιακά) ανά τακτά χρονικά διαστήματα (κάθε 2-3 ημέρες), προκριμένου να παρακολουθείται ο αριθμός αλλά και η αύξηση του μεγέθους των ωοθυλακίων. Όταν τα ωοθυλάκια είναι αρκετά μεγάλα και κοντά στην ωρίμανση, θα προγραμματιστεί η συλλογή ωαρίων. Αξίζει να αναφέρουμε ότι κατά τη διάρκεια της περιόδου διέγερσης θα χρησιμοποιηθούν και άλλες ενέσεις μαζί με τις ενέσεις διέγερσης για να αποτραπεί η φυσική απελευθέρωση των ωαρίων από τις ωοθήκες (ωορρηξία) πριν από τη διαδικασία συλλογής ωαρίων.
 

Ωοληψία: 
Όταν τα ωοθυλάκια έχουν φτάσει το επιθυμητό μέγεθος, τότε χορηγείται στην γυναίκα η τελική ένεση ωρίμανσης των ωαρίων και περίπου 36 ώρες μετά λαμβάνει χώρα η ωοληψία. Η ωοληψία είναι μια minimal χειρουργική διαδικασία που γίνεται με μέθη. Με υπερηχογραφική καθοδήγηση μια λεπτή βελόνα εισάγεται μέσω του κολπικού τοιχώματος και συλλέγονται τα ωάρια από τα ωοθυλάκια της ωοθήκης. 
 

Η κατάψυξη των ωαρίων είναι εξαιρετικά ασφαλής με τις νέες τεχνικές που χρησιμοποιούνται στα εργαστήρια εμβρυολογίας. Οι συνθήκες κρυοσυντήρησης ελέγχονται συνεχώς και η παραμικρή βλάβη του κρυοσυντηρημένου υλικού είναι εξαιρετικά σπάνια. 

Συχνές Ερωτήσεις:

 

Πότε πρέπει να κάνω κατάψυξη ωαρίων?
Όσο νωρίτερα σε ηλικία αποφασίσει μια γυναίκα να καταψύξει τα ωάριά της τόσο καλύτερα. Γενικά η καλύτερη ηλικία για κρυοσυντήρηση ωαρίων είναι τα 25-35 έτη ενώ μετά την ηλικία των 40 ετών η αποτελεσματικότητα της μεθόδου είναι σαφώς ελαττωμένη όπως άλλωστε και της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Αυτό συμβαίνει γιατί μετά τα 30 αρχίζει η πτώση της ποιότητας του γενετικού μας υλικού, η οποία γίνεται πιο εμφανής μετά την ηλικία των 35 και σαφώς εμφανέστερη μετά την ηλικία των 40 ετών. Μετά την ηλικία των 40 ετών τα αποθέματα των ωοθηκών μειώνονται σημαντικά με αποτέλεσμα η παραγωγή ωαρίων να ελαττωθεί, αλλά και τα ωάρια που παράγονται να είναι χαμηλής ποιότητας που σημαίνει μειωμένη πιθανότητα γονιμοποίησής τους, αυξημένη πιθανότητα αποβολών και ανωμαλιών του εμβρύου. Συνεπώς, μια γυναίκα μετά τα 40, έχει ρεαλιστικά χαμηλότερες πιθανότητες επίτευξης εγκυμοσύνης χρησιμοποιώντας τα δικά της ωάρια. 

 

Θα καταψυχθούν όλα τα ωάρια?
Μετά την ωοληψία οι εμβρυολόγοι αξιολογούν τα ωάρια στο μικροσκόπιο και αποφασίζουν πόσα από αυτά είναι κατάλληλα για κατάψυξη. Κριτήριο για την καταλληλότητα αποτελεί η ωριμότητα του ωαρίου και η μορφολογία του. Συνήθως, κάποια από τα ωάρια δεν θα έχουν φτάσει σε στάδιο ωριμότητας που θα τους επιτρέπει να χρησιμοποιηθούν για γονιμοποίηση στο μέλλον και κάποια ίσως είναι ακατάλληλα μορφολογικά. Τα ωάρια αυτά δεν έχει κανένα νόημα να καταψυχθούν μιας και η πιθανότητα να γονιμοποιηθούν στο μέλλον είναι σχεδόν μηδενική. Επομένως προς κρυοσυντήρηση θα προχωρήσουν μόνο τα μορφολογικά άρτια και ώριμα ωάρια. 
 

Πώς γίνεται η κατάψυξη?
Η κατάψυξη γίνεται με την μέθοδο της υαλοποίησης (Vitrification), η οποία είναι η πιο εξελιγμένη και αποτελεσματική μέθοδος κρυοσυντήρησης, που προστατεύει τα ωάρια για το χρονικό διάστημα που παραμένουν κατεψυγμένα και εξασφαλίζει καλύτερα ποσοστά βιωσιμότητας κατά την απόψυξή τους. 

Πόσα χρόνια διατηρούνται τα ωάρια?
 

Τα ωάρια διατηρούνται σε ειδικά «καλαμάκια» στο υγρό άζωτο και μπορούν να διατηρηθούν εκεί για 20 χρόνια ή μέχρι η γυναίκα να κλείσει το 54ο έτος της ηλικίας της. Μετά το 54ο έτος της ηλικίας με βάση την Ελληνική νομοθεσία απαγορεύεται η εμβρυομεταφορά, οπότε τα ωάρια εάν δεν έχουν χρησιμοποιηθεί μέχρι τότε, από το σημείο αυτό και μετά πρακτικά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν.  

 

Πόσα ωάρια χρειάζεται να καταψύξω?
Για τον αριθμό των ωαρίων ισχύει το όσο περισσότερα τόσο καλύτερα, με προτεραιότητα πάντα την ασφάλεια της γυναίκας. Με βάση τα στατιστικά στοιχεία που έχουν προκύψει από παγκόσμιες έρευνες, ο ιδανικός αριθμός είναι περίπου 10-15 ωάρια ώστε να έχουμε ρεαλιστικές πιθανότητες να επιτύχουμε μια εγκυμοσύνη στο μέλλον. 
 

Δυστυχώς 1 ωάριο δεν σημαίνει 1 μωρό. Και αυτό επιβεβαιώνεται αν σκεφτούμε ότι μια γυναίκα που προσπαθεί για εγκυμοσύνη δεν μένει έγκυος κάθε μήνα. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι κατάλληλα όλα τα ωάρια που παράγει να δώσουν εγκυμοσύνη. Έχοντας μια αποθήκη 10-15 ωαρίων, στατιστικά 1-2 θα είναι πιθανότατα «καλά» για να δώσουν εγκυμοσύνη. Αυτό βέβαια εξαρτάται κυρίως από τον παράγοντα ηλικία. Όσο πιο νέα ηλικία τόσο περισσότερες οι πιθανότητες για «καλά» ωάρια. Επομένως, είναι εύκολα κατανοητός ο λόγος που όταν καταψύχουμε ωάρια χρειαζόμαστε έναν ικανό αριθμό. Διότι ξέρουμε ότι θα υπάρχουν απώλειες στον δρόμο προς την δημιουργία των εμβρύων αλλά δυστυχώς δεν μπορούμε να γνωρίζουμε εκ των προτέρων πόσο μεγάλες θα είναι αυτές οι απώλειες. 
 

Βέβαια είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι ο αριθμός των 10-15 ωαρίων δεν είναι απόλυτος. Είναι ιδανικός. Κάθε γυναίκα ανάλογα με την ηλικία της και την λειτουργία του σώματός της μπορεί να παράγει διαφορετικό αριθμό ωαρίων. Σκοπός της κρυοσυντήρησης είναι να διατηρηθεί το μέγιστο από αυτό που μπορεί να παραχθεί. 
Υπάρχουν γυναίκες σε όλες τις ηλικίες, που δυστυχώς η δυναμική των ωοθηκών τους είναι η παραγωγή 3-4 ωαρίων. Σε αυτές τις γυναίκες και κατόπιν απόλυτα εξατομικευμένης και πολύ προσεχτικής συμβουλευτικής, μπορεί να προταθούν περισσότεροι από ένας κύκλος κρυοσυντήρησης.

 

 

Τι γίνεται όταν αποφασίσω να χρησιμοποιήσω τα ωάρια?
Όταν η γυναίκα αποφασίσει να χρησιμοποιήσει τα ωάρια τότε οι εμβρυολόγοι τα αποψύχουν στο εργαστήριο και τα γονιμοποιούν με το σπέρμα του συζύγου, του συντρόφου ή με σπέρμα δότη αν η γυναίκα έχει αποφασίσει να προχωρήσει σε δημιουργία οικογένειας μόνη της. Με την γονιμοποίηση των ωαρίων θα προκύψει η δημιουργία των εμβρύων που στην συνέχεια θα μεταφερθούν στην μήτρα με την εμβρυομεταφορά προκειμένου να επιτευχθεί εγκυμοσύνη. 

Τι επιλογές υπάρχουν αν δεν χρησιμοποιηθούν τα κατεψυγμένα ωάρια?
 

Στην περίπτωση που η γυναίκα αποφασίσει ότι δεν θα χρησιμοποιήσει τα κατεψυγμένα ωάριά της για τον οποιοδήποτε λόγο, τότε υπάρχουν 3 επιλογές με βάση την νομοθεσία: 

• η καταστροφή των ωαρίων 

• η δωρεά τους σε άλλη γυναίκα - ζευγάρι ή 

• η δωρεά τους για επιστημονικούς σκοπούς. 

​

Πιθανότητες εγκυμοσύνης Fresh vs Frozen Ωάρια?
Τα τελευταία χρόνια, με την εγκαθίδρυση της τεχνικής της υαλοποίησης (Vitrification) ως μέθοδο κρυοσυντήρησης ωαρίων, το ποσοστό επιβίωσης των ωαρίων μετά την απόψυξη είναι αρκετά υψηλό καθώς και η διατήρηση της ποιότητάς τους. Αυτό μας επιτρέπει μετά από πληθώρα μελετών να εξάγουμε με ασφάλεια το συμπέρασμα ότι η πιθανότητα γονιμοποίησης των κατεψυγμένων ωαρίων, η εξέλιξή τους σε έμβρυα και η καταλληλότητά τους να δώσουν εγκυμοσύνη ΔΕΝ διαφέρει από τα «φρέσκα» ωάρια. 

 

Από τι εξαρτάται η μελλοντική εγκυμοσύνη με κατεψυγμένα ωάρια?
Ο βασικός παράγοντας που καθορίζει την πιθανότητα εγκυμοσύνης με χρήση των κρυοσυντηρημένων ωαρίων, είναι η ηλικία της γυναίκας στην ωοληψία. Όσο πιο νέα η γυναίκα όταν γίνεται η διαδικασία της κατάψυξης τόσο καλύτερα τα αποτελέσματα διότι τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα τα ωάριά της να είναι καλής ποιότητας.