Όπως συμβαίνει με όλες τις ιατρικές θεραπείες, υπάρχουν ορισμένοι κίνδυνοι και επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν κατά τη διάρκεια της θεραπείας γονιμότητας.
Κίνδυνοι που σχετίζονται με τα φάρμακα
Οι πιο συχνές και ήπιες παρενέργειες από τα φάρμακα γονιμότητας είναι:
-
Τοπική φλεγμονή στο σημείο της ένεσης
-
Φούσκωμα στην κοιλιά
-
Κόπωση
-
Πονοκέφαλος
-
Ημικρανίες
-
Εξάψεις
Ωστόσο, υπάρχει μια ακόμη επιπλοκή, το Σύνδρομο Υπερδιέγερσης των Ωοθηκών (OHSS) που είναι μια αρκετά σπάνια αλλά δυνητικά αρκετά σοβαρή επιπλοκή. Το OHSS είναι μια ιατρική κατάσταση που συμβαίνει όταν οι ωοθήκες αντιδρούν υπερβολικά στις καθημερινές ενέσεις διέγερσης. Ωστόσο, δεν είναι το ίδιο το φάρμακο διέγερσης που προκαλεί το OHSS. Το φάρμακο που μπορεί δυνητικά να προκαλέσει το OHSS είναι η τελευταία ένεση που χορηγείται συνήθως 36 ώρες πριν από τη συλλογή ωαρίων.
Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι όλες οι γυναίκες που υποβάλλονται σε θεραπεία γονιμότητας κινδυνεύουν από OHSS. Συνήθως οι πολύ νέες, αδύνατες ασθενείς με πολύ καλό ωοθηκικό απόθεμα (υψηλή AMH και υψηλό AFC) και ασθενείς με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOs) διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για OHSS.
Υπάρχουν 3 βαθμοί Συνδρόμου Υπερδιέγερσης (OHSS)
-
Ήπιο OHSS
-
Μέτριο OHSS
-
Σοβαρό OHSS
Το σοβαρό ΟHSS μπορεί να χρειαστεί κάποιες ημέρες εισαγωγή και παρακολούθηση στο νοσοκομείο.
Κίνδυνοι που σχετίζονται με τη Θεραπεία Γονιμότητας
Καμία ανταπόκριση στα φάρμακα γονιμότητας
Δυστυχώς, υπάρχει μια ομάδα ασθενών που ονομάζονται πτωχές απαντήτριες (poor responders) που δεν ανταποκρίνονται στα φάρμακα γονιμότητας, ακόμη και αν χρησιμοποιείται η υψηλότερη δόση.
Αποτυχία γονιμοποίησης
Υπάρχει πιθανότητα ακόμη και αν το ζευγάρι έχει καλό αριθμό ωαρίων μετά την ωοληψία και αρκετά φυσιολογικό σπέρμα, να βιώσει μια αποτυχημένη γονιμοποίηση. Αυτό σημαίνει ότι τα ωάρια δεν μπορούν να γονιμοποιηθούν από το σπέρμα. Σε αυτή την περίπτωση χρειάζονται πρόσθετες εξετάσεις για το ζευγάρι, για να προσπαθήσουμε να εξακριβώσουμε την αιτία της αποτυχίας της γονιμοποίησης.
Πολύδυμη κύηση
Η πολύδυμη κύηση αποτελεί πιθανό κίνδυνο για όλους τους τύπους θεραπείας γονιμότητας. Μία στις δέκα εγκυμοσύνες που προκύπτουν από θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης θα οδηγήσει σε δίδυμο τοκετό. Αυτό είναι σχεδόν επτά φορές υψηλότερο από το ποσοστό διδύμων στη φυσική σύλληψη. Δυστυχώς, οι κίνδυνοι για την υγεία των διδύμων ή ακόμη και τριδύμων είναι σημαντικά αυξημένοι, κυρίως επειδή τα πολύδυμα τείνουν να γεννιούνται πρόωρα και λιποβαρή. Ο κίνδυνος για τις μητέρες είναι επίσης υψηλός κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης καθώς μπορεί να παρουσιάσουν πολλαπλά σοβαρά προβλήματα όπως προεκλαμψία και εκλαμψία, διαβήτη κύησης κ.λπ. Ο νόμος στην Ελλάδα ορίζει πόσα έμβρυα μπορούν να μεταφερθούν σε θεραπεία υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας και τις πιθανότητες να μείνει έγκυος.
Αποβολή
Στο γενικό πληθυσμό τουλάχιστον μία στις τέσσερις εγκυμοσύνες καταλήγουν σε αποβολή και δυστυχώς οι εγκυμοσύνες μετά τη θεραπεία γονιμότητας δεν αποτελούν εξαίρεση. Οι πρώτες 12 εβδομάδες κύησης (το πρώτο τρίμηνο δηλαδή) είναι οι πιο κρίσιμες και συνήθως οι εγκυμοσύνες που καταφέρνουν να φτάσουν σε αυτό το στάδιο καταλήγουν σε τοκετό.
Έκτοπη κύηση
Κανονικά το γονιμοποιημένο ωάριο προσκολλάται στο ενδομήτριο της μήτρας. Μια έκτοπη κύηση συμβαίνει όταν το γονιμοποιημένο ωάριο εμφυτεύεται έξω από την κύρια κοιλότητα της μήτρας και έτσι η εγκυμοσύνη αναπτύσσεται έξω από τη μήτρα, συνηθέστερα στις σάλπιγγες.
Αποτυχία σύλληψης
Δυστυχώς το ποσοστό επιτυχίας της θεραπείας γονιμότητας δεν είναι 100%. Είναι περίπου 45% για νεαρά ζευγάρια με υψηλό απόθεμα ωοθηκών και αρκετά φυσιολογικό σπέρμα. Σε μεγαλύτερες ηλικίες, όχι μόνο ο αριθμός αλλά και η ποιότητα του γενετικού υλικού (σημαίνει το ωάριο για τη γυναίκα και το σπέρμα για τον άνδρα) επιδεινώνεται και το ποσοστό επιτυχίας της θεραπείας γονιμότητας γίνεται όλο και χαμηλότερο.
Μακροπρόθεσμες Επιδράσεις Φαρμάκων Γονιμότητας
Πρόσφατες έρευνες έθεσαν το ερώτημα εάν τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της γονιμότητας μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο για καρκίνο των ωοθηκών και του μαστού. Μέχρι στιγμής, μια τέτοια σύνδεση δεν έχει αποδειχθεί. Εφόσον τα φάρμακα γονιμότητας χρησιμοποιούνται με σύνεση και φειδώ, δεν υπάρχει κίνδυνος για τις ασθενείς. Επίσης, τα ίδια φάρμακα χρησιμοποιούνται από ογκολογικούς ασθενείς όταν υποβάλλονται σε θεραπεία διατήρησης γονιμότητας.
Κίνδυνοι που σχετίζονται με την Μικρογονιμοποίηση (ICSI)
Επειδή η τεχνική της ενδοκυτταροπλασματικής έγχυσης σπερματοζωαρίων (ICSI) είναι μια αρκετά νέα θεραπεία (παρουσιάστηκε το 1992), υπάρχουν πολλαπλά ερωτήματα σχετικά με την ασφάλεια και τις πιθανές μακροπρόθεσμες συνέπειες για τα παιδιά που προκύπτουν από αυτήν την τεχνική στο εργαστήριο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα παιδιά που γεννιούνται ως αποτέλεσμα ICSI είναι απολύτως υγιή. Αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα αυτό δεν σχετίζεται με την ίδια την τεχνική του ICSI αλλά με το γενετικό υλικό του ζευγαριού. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και με φυσική σύλληψη το πρόβλημα θα μπορούσε να παρουσιαστεί.
Κίνδυνοι που σχετίζονται με τη Συλλογή Ωαρίων.
Η ωοληψία είναι μια χειρουργική διαδικασία και όπως συμβαίνει με όλες τις χειρουργικές επεμβάσεις, ακόμη και τις πιο minimal, υπάρχουν ορισμένοι κίνδυνοι:
-
Πόνος - Συνήθως αντιμετωπίζεται με κοινά παυσίπονα όπως η παρακεταμόλη.
-
Αιμορραγία – συνήθως διαρκεί τις πρώτες λίγες ώρες μετά τη διαδικασία.
-
Λοίμωξη της πυέλου – ο κίνδυνος είναι εξαιρετικά χαμηλός, ωστόσο, χορηγούνται επιπλέον αντιβιοτικά για την εξάλειψη του κινδύνου.
-
Αιματώματα – συνήθως ασήμαντα μικρά αιματώματα. Σε ποσοστό 1% τα αιματώματα μπορεί να είναι μεγαλύτερα και χρειάζεται στενότερη παρακολούθηση.
-
Τραυματισμός των γύρω οργάνων – όπως η κύστη, το έντερο, και τα αγγεία. Πρόκειται για μια εξαιρετικά σπάνια επιπλοκή και εάν συμβεί απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση και νοσηλεία.
-
Αδυναμία συλλογής των ωαρίων – εάν οι ωοθήκες είναι εντελώς απρόσιτες και υπάρχει προφανής κίνδυνος βλάβης των γύρω οργάνων ή σε περιπτώσεις που απλά δεν υπάρχουν ωάρια για συλλογή.